De schrijver is een invalide: hij is God in het diepst van zijn gedachten, maar gevangen in zijn schepping. Iedereen die wel eens een blogpost, interview of verhaal is kwijtgeraakt weet wat ik bedoel. Hoe zoet of zuur de foutmelding ook is: je hebt een uur, een dag werk verloren. Of, wanneer de harde schijf er ratelend mee ophoudt, een week. En als je huis afbrandt of is leeggeroofd: alles. Het overkwam Ronald Giphart, die zijn notebook met een roman in wording gestolen zag, inclusief zijn opschrijfboekjes met aantekeningen.
De tijden zijn veranderd. Werk kwijtraken is de laatste jaren zelden een kwestie van overmacht. De voortschrijdende techniek maakt back-ups goedkoop en eenvoudig om te maken. Je verdient geen medelijden meer voor verloren werk.
Elke fatsoenlijke tekstverwerker (voor mij: Word, Scrivener, Pages en LibreOffice) heeft tegenwoordig auto-save en/of een herstelfunctie. Dat beschermt je tegen vastlopende apps of systeemfouten. Het is wel verstandig om de instellingen daarvan te controleren. Die staan meestal op een interval van 15 minuten. Uit ervaring wijs geworden zet ik die in Word op 5 minuten. Pages geeft je daarin geen keuze, maar de app geeft supereenvoudig toegang tot eerdere versies van het document. Altijd handig als je het schrijversmotto ‘kill your darlings’ te rigoureus hebt toegepast.
Daar heb je natuurlijk niets aan als je harde schijf of ssd het begeeft. Gelukkig kost opslag tegenwoordig geen drol en je hebt een ruime keuze aan back-upmedia: harde schijven, usb-sticks of zelfs dvd’s. Er is geen enkel excuus meer voor een ontbrekende back-up sinds Apple Time Machine meelevert. Niet de ideaalste oplossing, maar wel de eenvoudigste. Je Mac regelt alles voor je. Als je back-ups je 329 euro waard zijn, schaf je een 2 TB Time Capsule aan, die draadloos je back-ups maakt.
Daar heb je natuurlijk niets aan wanneer je back-up in dezelfde ruimte staat als je Mac en je huis ongewenst bezoek krijgt van water, vuur of inbrekers. Ik heb daarom een back-up thuis en eentje op mijn kantoortje. Ook staan alle documenten waarin ik werk in iCloud en Dropbox. Dropbox is voor mij zowel online back-up als de manier om documenten te delen buiten de Apple-wereld. Al mijn Pages documenten staan in iCloud, zodat ze op iPhone en iPad ook zijn te lezen en te bewerken en ik laat Scrivener zijn back-ups als zip-bestand in iCloud opslaan. Ik geef zelf de voorkeur aan iCloud boven DropBox Box of Mega (Microsoft OneDrive en Google Drive mijd ik), maar ik ben dan ook geen heavy user en de integratie met OS X en iOS is onverslaanbaar. Over privacy maak ik me sowieso geen zorgen, alles wat ik in de cloud bewaar is uiteindelijk bedoeld voor publicatie, maar niets weerhoudt je ervan wachtwoorden te gebruiken. Zolang je daar maar een back-up van hebt.
De heerlijke nieuwe wereld van de cloudopslag verlost de schrijver van zijn handicap. Hij kan nu overal werken, uitgerust met MacBook, iPad of iPhone, usb-stick aan de sleutelhanger, zonder zich zorgen te maken over het verlies van zijn werk. Nou ja, in principe. Ik heb in een Portugees pension geschreven, in een Sri-Lankaans hotel en in een Boedapester studentenkamer. Gewoon met pen en papier. In die dagen zocht ik naar copyshops om het geschrevene te back-uppen zoals ik nu op zoek moet naar wifi.
En als je toch je werk kwijt bent, denk dan aan Hugo Claus. Die verbrandde het manuscript van het voltooide Verdriet van België en begon helemaal opnieuw. Het werd zijn meesterwerk.